सूर्योदय वृत्तसेवा|जालना
जालना: महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याण मंडळाच्या वतीने नोंदणीकृत कामगारांना मोफत संसारोपयोगी भांडे वाटप किट (Household Item Kit) देण्याची योजना जालन्यात मोठ्या घोटाळ्याचा अड्डा बनली आहे. कामगारांना मोफत मिळणाऱ्या या संचासाठी एजंट आणि दलालांचे मोठे रॅकेट कार्यरत असून, ते गरजू कामगारांकडून प्रत्येकी ₹१,५०० (पंधराशे रुपये) पर्यंतची सक्तीची रक्कम उकळत असल्याचा धक्कादायक प्रकार समोर आला आहे.कामगारांसाठी असलेल्या या कल्याणकारी योजनेत थेट अधिकाऱ्यांचे दुर्लक्ष आणि एजंट-दलालांची ‘फिफ्टी फिफ्टी’ भागीदारी असल्याचा गंभीर आरोप होत आहे.
भांडे वाटप किट घोटाळा:नेमका प्रकार काय?
शासनाने बांधकाम कामगारांना मोफत घरगुती वापरासाठी भांडी देण्याची योजना सुरू केली आहे. यासाठी कामगारांना कोणताही पैसा भरावा लागत नाही. मात्र, जालन्यात या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या गरजू कामगारांची अक्षरशः आर्थिक लूट केली जात आहे.
बनावट प्रक्रिया: एजंट मंडळी नोंदणीकृत कामगारांना भांडे वाटप केंद्रावर घेऊन जातात. तिथे कामगारांकडून किट मिळाल्याची पोच म्हणून फक्त अंगठा किंवा सही घेतली जाते,पण तात्काळ किट दिले जात नाही.
दलालांची मागणी: अंगठा घेतल्यानंतर कामगारांना सांगण्यात येते की, तुम्हाला हा संच १५ ते २० दिवसांनी मिळेल. त्यासाठी एजंटकडे ₹१,५०० (पंधराशे रुपये) जमा करावे लागतील.
पैसा भरल्यावर किट: एजंटकडे १५०० रुपये भरल्यानंतरच कामगारांना भांडे वाटप किटचा संच मिळतो. प्रत्यक्षात मोफत मिळणाऱ्या किटसाठी कामगारांना एजंटला दीड हजार रुपये द्यावे लागत आहेत.
हा प्रकार कामगार आणि दलालांमध्ये ‘तेरी भी चुप, मेरी भी चुप’ या वृत्तीमुळे उघड होत नाही, पण यामुळे नोंदणीकृत कामगारांचे मोठे आर्थिक नुकसान होत आहे.
दलालांचे मोठे रॅकेट,अधिकाऱ्यांचे दुर्लक्ष
जालना जिल्ह्यात बांधकाम कामगार योजनेत केवळ भांडे वाटपच नाही, तर बोगस कामगार नोंदणी, मृत कामगारांच्या नावाने अनुदान लाटणे अशा अनेक मोठ्या भ्रष्टाचाराची प्रकरणे यापूर्वीच उघडकीस आली आहेत. काही प्रकरणांमध्ये कामगार अधिकाऱ्यांच्या कार्यालयातील कर्मचाऱ्यांची आणि दलालांची भागीदारी असल्याचे आरोप झाले आहेत.
बांधकाम कामगारांना गृहोपयोगी साहित्याच्या किटसाठी दलाल सर्रासपणे हजार ते दीड हजार रुपये उकळत आहेत.
जालना जिल्ह्यात बोगस कामगारांची नोंदणी करून अनुदान लाटल्याप्रकरणी गुन्हे देखील दाखल झाले आहेत. दलालांचे हे मोठे रॅकेट सक्रिय असून कामगार अधिकारी कार्यालयाचे याकडे सोयीस्कर दुर्लक्ष होत आहे.कामगार मंत्र्यांनी कठोर कारवाईचे निर्देश दिल्यानंतरही जालन्यातील दलालांची लूट थांबलेली नाही.
कामगारांचे मोठे नुकसान
एकीकडे शासन कष्टकरी कामगारांना मदत मिळावी म्हणून योजना राबवते,तर दुसरीकडे एजंट आणि दलाल यंत्रणा कामगारांच्या हक्काच्या लाभातून पैसे कमवत आहेत. योजनेसाठी नोंदणी आणि नूतनीकरणासाठी शासनाचे शुल्क केवळ ₹१ असताना, एजंट ₹१,००० पर्यंतची मागणी करतात, तर आता मोफतच्या भांडे वाटप संचासाठी ₹१,५०० उकळले जात आहेत. यामुळे गरजू बांधकाम कामगारांचे मोठे आर्थिक नुकसान होत आहे.
तपासणी पथकाची गरज
सध्या बांधकाम कामगार योजनांमध्ये झालेल्या गैरव्यवहारांची तक्रार आल्यानंतर शासनाने दक्षता पथकाद्वारे उलट तपासणी (Cross-verification) सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. जालना जिल्ह्यातही छत्रपती संभाजीनगर येथील दक्षता पथक लवकरच तपासणी करणार आहे. या तपासणी मोहिमेत भांडे वाटप किटमधील या ₹१,५०० च्या घोटाळ्याचा देखील समावेश करून, दोषी एजंट आणि त्यांना पाठीशी घालणाऱ्या अधिकाऱ्यांवर फौजदारी गुन्हे दाखल करण्याची मागणी जोर धरत आहे.
या गंभीर प्रकारामुळे, बांधकाम कामगार कल्याण मंडळाच्या योजनांचा मूळ उद्देश बाजूला पडून, त्यातून एजंट आणि दलालांचेच ‘कल्याण’ होत असल्याचे चित्र जालन्यात दिसत आहे.
भाग २ लवकरच…….