सूर्योदय वृत्तसेवा|गणेश जाधव
जालना जिल्ह्यात मोठ्या प्रमाणात हर घर जल योजना व जलजीवन मिशन त्यामध्ये अनियमितता दिसून येते यामध्ये हर घर जल आणि जल जीवन योजनेत जिल्हा प्रशासनाचा (District Administration) सहभाग अत्यंत महत्त्वाचा असतो.जिल्हा स्तरावर या योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी आणि समन्वय साधण्यासाठी जिल्हा प्रशासन खालील भूमिका बजावते: यामध्ये जिल्हाधिकारी या सर्व गोष्टींसाठी अध्यक्ष म्हणून काम बघतात त्यामुळे जालना जिल्ह्यात झालेला गैरप्रकार रोखता आला नसला तरीही दोषी अधिकाऱ्यांवर चौकशी करून कारवाई करायचे अधिकार जिल्हाधिकारी यांना अध्यक्ष म्हणून आहेत त्यामुळे जिल्हाधिकारी साहेब आपण वरिष्ठ पातळीवरील चौकशी करून दोषी अधिकाऱ्यांवर कारवाई करावी हर घर जल योजना आणि जलजीवन मिशन यामध्ये जिल्हाधिकारी यांचा सहभाग खालील प्रमाणे
समग्र समन्वय
जिल्हाधिकारी किंवा जिल्हा दंडाधिकारी यांच्या नेतृत्वाखाली जिल्हा प्रशासन जिल्ह्यातील सर्व संबंधित विभाग आणि संस्था यांच्यात समन्वय साधण्याचे काम करते.यामध्ये पाणीपुरवठा विभाग, ग्रामपंचायत,सार्वजनिक बांधकाम विभाग आणि इतर संबंधित शासकीय आणि अशासकीय संस्थांचा समावेश असतो.
नियोजन आणि लक्ष्य निश्चिती
जिल्हा स्तरावर कोणत्या गावांना आणि किती घरांना या योजनेअंतर्गत पाणीपुरवठा करायचा आहे,याचे नियोजन जिल्हा प्रशासन करते. तसेच,योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी कालमर्यादा आणि उद्दिष्ट्ये निश्चित केली जातात.
सुविधा आणि सहाय्य पुरवणे
जिल्हा प्रशासन पाणीपुरवठा विभागाला आणि इतर अंमलबजावणी करणाऱ्या संस्थांना आवश्यक सुविधा आणि सहाय्य पुरवते.यामध्ये स्थानिक पातळीवर येणाऱ्या अडचणी दूर करणे,परवानग्या मिळवून देणे आणि इतर प्रशासकीय मदत करणे यांचा समावेश असतो.
जमीन अधिग्रहण आणि परवानग्या
योजनेसाठी आवश्यक असलेली जमीन (उदा.पाण्याच्या टाक्या,जलशुद्धीकरण प्रकल्प यांच्यासाठी) अधिग्रहित करण्याची प्रक्रिया जिल्हा प्रशासनाच्या माध्यमातून पार पडते.तसेच, इतर आवश्यक परवानग्या मिळवण्यासाठी मदत केली जाते.
समुदाय जुळवणे
जिल्हा प्रशासन गावातील लोकांना या योजनेबद्दल माहिती देते,त्यांना सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करते आणि त्यांच्यामध्ये जागरूकता निर्माण करण्याचे काम करते.
निरीक्षण आणि आढावा
जिल्हा स्तरावर योजनेच्या प्रगतीचे नियमित निरीक्षण आणि आढावा घेतला जातो.कोणत्याही अडचणी किंवा विलंब झाल्यास त्यावर तातडीने उपाययोजना केल्या जातात.
तक्रार निवारण
योजनेच्या अंमलबजावणी दरम्यान लोकांच्या काही तक्रारी असल्यास,त्यांचे निवारण करण्यासाठी जिल्हा प्रशासन एक मंच म्हणून काम करते.
निधी व्यवस्थापन
जिल्हा स्तरावर योजनेसाठी आलेला निधी योग्य प्रकारे वितरित करणे आणि त्याचे व्यवस्थापन करणे हे जिल्हा प्रशासनाचे काम आहे.
इतर योजनांशी समन्वय
जल जीवन मिशनला इतर सरकारी योजनांशी जोडून अधिक प्रभावी अंमलबजावणी करता यावी यासाठी जिल्हा प्रशासन प्रयत्न करते.
अहवाल सादर करणे
जिल्हा प्रशासनाकडून योजनेच्या प्रगतीचा अहवाल नियमितपणे उच्च स्तरावरील प्रशासनाला सादर केला जातो.
थोडक्यात,जिल्हा प्रशासन हे हर घर जल आणि जल जीवन योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी जिल्हा स्तरावर एक मध्यवर्ती आणि समन्वयकाची भूमिका बजावते.त्यामुळे जिल्हाधिकारी साहेब जालना जिल्ह्यात हर घर जल योजनेत व जलजीवन मिशन योजनेत झालेल्या अनियमितता यावर आपण काय कारवाई करणार हे बघणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.